MỤC LỤC
Chẩm chéo là một gia vị chấm tạo nên hương vị đặc trưng cho các ăn. Một thức chấm đặc sản Tây Bắc sẽ khiến du khách say đắm, mê mẩn bởi hương vị núi rừng là lạ vô cùng cuốn hút mà khó quên.
Chẩm chéo hay còn gọi bằng một cái tên khác là chẳm chéo, đây là một loại gia vị truyền thống của đông bào dân tộc Thái vùng núi Tây Bắc. Nếu cắt nghĩa theo tiếng dân tộc ra thì chẩm được hiểu là thứ gi vị để chấm với các món ăn khác nhau, chéo ở đây được hiểu là sự kết hợp hài hòa từ nhiều loại gia vị khác nhau tạo nên hương vị khác biệt, hấp dẫn .
Cách làm chẩm chéo Tây Bắc có rất nhiều bí kíp khác nhau tùy thuộc mỗi nơi, mỗi món ăn lại có một cách pha chẩm chéo riêng. Tuy nhiên, loại chẩm chéo mà nhà hàng Đông Hải chúng tôi muốn giới thiệu ở đây là loại thông dụng, dễ làm, được dùng nhiều nhất, có thể ăn kết hợp cùng nhiều loại thức ăn khác nhau như: các loại rau luộc, các loại thịt luộc hoặc nướng như cá, gà, trâu, bò hay đơn thuần như các loại quả chua chua cũng rất ngon. Chẩm chéo thường làm có hai loại đó là chẩm chéo ướt và chẩm chéo khô.
Cách làm chẩm chéo khô
Nguyên liệu chuẩn bị làm chẩm chéo khô gồm có:
- Muối iot, bột canh.
- Sả, tỏi, ớt cay, ớt bột.
- Rau thơm: lá dổi, mùi tầu, lá chanh.
- Đặc biệt một gia vị không thể thiếu là mắc khén và hạt dổi.
Cách làm chẩm chéo:
Bước 1: Sơ chế các loại nguyên liệu
Các gia vị tỏi, xả, ớt cay chúng ta rửa sạch, sắt lát và mang phơi hoặc sấy cho khô giòn, sau đó cho lên chảo sao vàng dậy mùi thơm thì đem xay nghiền nhỏ, lưu ý ở đây là không nên nghiền quá mịn, mà muốn khi chẩm chéo lên thành phẩm đẹp mắt và ngon miệng thì vừa có bột mịn vừa có bột mảnh .
Các loại rau thơm như lá dổi, lá chanh, mùi tầu hay có thể thêm cả rau mùi ta, tất cả đem băm nhỏ mảnh và đem phơi 1 vài nắng là khô giòn và vẫn giữ được mầu xanh cho thêm phần bắt mắt.
Riêng mắc khén và hạt dổi thì đem rang cho giòn và dậy mùi thơm thì đổ ra để nguội rồi cho vào cối giã nhỏ, ở đây sao lại phải giã mà ko xay vì các loại hạt này có tinh dầu nên khi đem vào cối xay rất dễ bị chảy dầu gây bết dính lại.
Cuối cùng là muối tinh đem rang lên cho khô, chuyển mầu trắng bốp thì đổ ra cho nguội hẳn trước khi đem trộn chẩm chéo.
Bước 2: Trộn các loại gia vị sau khi chế biến để thành chẩm chéo khô
Trước tiên trộn đều muối, bột canh, mắc khén, hạt dổi theo tỷ lệ: 1kg muối, 2kg bột canh, 0,3kg mắc khén. 0,1kg hạt dổi, 0,3kg ớt bột, 0,5kg bột xả+tỏi, còn các loại rau thơm sấy khô thì cho tùy khẩu vị để sao chẩm chéo nhìn vừa ngon vừa hấp dẫn là được.
Lưu ý các loại gia vị này trộn đều nhé, sau đó cất bảo quản trong hộp, lọ kín tránh không khí lọt vào thì có thể bảo quản dùng dần cả năm đấy các bạn ạ.
Vào mùa hè này ở Mộc Châu đang là mùa của các thức quả chua chua giòn giòn vô cùng thơm ngon như: mơ má đào, mận hậu Mộc Châu, xoài, đào mèo, đào pháp …Chao ôi, chỉ mất vài tiếng ngồi xe là bạn sẽ được thưởng thức ngay thứ đặc sản đầu tiên là khí hậu trong lành, mát mẻ, rồi mất thêm khoảng vài chục phút di chuyển vào các vườn mận, vườn đào và không quên găm theo ít chẩm chéo, rồi ngồi dưới tán cây hái trái tươi ngon chấm thêm thứ gia vị cay cay, thơm thơm thì cứ gọi là vô cùng thích thú.
Xem thêm: Tư vấn du lịch Mộc Châu mùa hè có gì thú vị, hấp dẫn tại đây
Tư vấn du lịch Mộc Châu tháng 4, 5/2023
Cách làm chẩm chéo ướt
Nguyên liệu chuẩn bị làm chẩm chéo ướt:
- Hạt mắc khén, hạt dổi
- Rau thơm: húng, mùi tầu, lá chanh, mùi ta, lá tỏi tươi….tùy theo từng loại thức ăn cần chấm mà có thể thêm các loại rau thơm tùy thích.
- Gừng, xả, tỏi, ớt cay, muối hoặc bột canh
Cách làm chẩm chéo ướt:
Bước 1: Đem rửa sạch tất cả các nguyên liệu, rau thơm để ráo.
Bước 2: Hạt mắc khén hoặc hạt dổi đem rang vàng; Gừng, xả, tỏi, ớt đem nướng sơ lấy mùi thơm.
Bước 3: Để làm được loại chẩm chéo này, bạn cần chuẩn bị cối, chày, cho hạt dổi hoặc mắc khén vào giã nhuyễn trước. Tiếp theo, cho lần lượt các nguyên liệu như sả, tỏi, gừng, ớt, muối gia vị và một chút mì chính vào giã nhuyễn. Sau đó, cho các loại rau thơm đã cắt nhỏ vào rồi giã thật đều tay, giã đến khi đã các nguyên liệu trộn đều hòa quyện vào nhau là đã hoàn thành món chẩm chéo thơm ngon rồi đấy.
Một vài lưu ý khi chẩm chéo ướt:
- Tùy vào khẩu vị ăn và từng loại thực phẩm, chúng ta có thể biến tấu các gia vị nguyên liệu kết hợp cùng nhau như: tỏi xả gừng hay mắc khén hoặc hạt dổi, riêng 2 loại này cho tỷ lệ ít thôi, vì nếu cho nhiều thì chẩm chéo của bạn sẽ bị đắng, làm biến đổi mùi vị đặc trưng của chẩm chéo ăn sẽ không ngon.
- Nếu chẩm chéo giã xong bị đặc quá thì có thể cho thêm một chút trước trắng vào rồi khuấy đều, nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn, tuyệt đối bạn không nên cho nước mắm vào chẩm chéo vì sẽ làm hỏng chẩm chéo.
- Chẩm chéo giã càng nhuyễn ăn sẽ càng ngon, sử dụng ngon nhất là ăn trong ngày. Nếu muốn sử dụng trong khoảng thời gian từ 2-3 ngày thì có thể cho vào lọ thủy tinh và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.

Chẩm chéo ướt thơm ngon này có thể chấm với rất nhiều món như xôi, các loại thịt luộc, nướng, các loại rau luộc, hay đơn giản mùa hè nắng nóng như này vài quả nhót, quả táo mèo với rau bắp cải cuốn cùng nhánh mùi, nhánh tỏi thì cứ gọi là mê ly.
Nguyên liệu để làm chẩm chéo là những gia vị sẵn có, dễ tìm, dễ mua thêm chút hương vị núi rừng là mắc khén và hạt dổi thì chúng ta đều có thể dễ dàng tự chế biến để dùng hàng ngày với hướng dẫn chi tiết cách làm như trên củ phải không ạ. Chẩm chéo có thể coi là một loại gia vị tổng hợp, dùng để chấm tất cả các món ăn nên tùy theo mỗi món và khẩu vị riêng mà có thể kết hợp hài hòa các nguyên liệu để chế biến thành nhiều loại chéo khác nhau. Nếu có dịp đến với Mộc Châu, bạn nên thưởng thức những món ăn đặc sản nơi đây và đặc biệt là những món ăn kèm với gia vị chẳm chéo nhé. Chúc chuyến đi của bạn thật nhiều kỉ niệm thú vị và khó quên!